Sema Üstüntaş / Nöbetçi Gazete
Ekonomik kriz, pandemi ve deprem gibi zorlayıcı faktörlerle mücadele eden toplum, ruh sağlığı sorunlarıyla da boğuşuyor. Bu zorlu süreçte, insanlar çareyi antidepresan ilaçlarında arıyor.
Son 10 yılda Türkiye'de antidepresan kullanımında yüzde 75'lik bir artış yaşandığı gözlemleniyor. Peki, toplumun ruh sağlığı nereye gidiyor?
Türk Psikologlar Derneği Bursa Şube Başkanı Ali Demirel, antidepresan kullanımının neden bu kadar arttığını Nöbetçi Gazete’ye anlattı.
“COVİD, ANKSİYETE BOZUKLUĞU, PANİK ATAK...”
Başkan Ali Demirel, son zamanlarda antidepresan kullanımında ciddi bir artışın olduğunu söyleyerek, “Bunun birden çok sebebi olabilir. Sadece son zamanlardaki ruh sağlığının bozulması dışında fizyolojik hastalıkların da artması önemli bir etki göstermektedir. Son yıllarda artan kanser vakaları, bağımlılıklar, kalp hastalıkları gibi faktörler bu süreçte insanların daha fazla ruh sağlığı sorunu yaşamasına sebebiyet vermekte. Bu da ikincil bir etki olarak antidepresan kullanımında artış ortaya çıkarmaktadır. Artışın bir diğer sebebi; 2020’de başlayan Covid salgını sonrası ortaya çıkan, ülkemizdeki ekonomik sıkıntılar, deprem, sel gibi afetlerin son yıllarda çok sık yaşanıyor olmasıdır. Bunlar da yine insanların aslında tahammül ve baş etmekte zorlandığı belirsizlik kavramının artmasına sebebiyet vermiş olabilir. Belirsizlik hissinin artması, yaşamsal anlamda duygusal zorluklar ve umutsuzluk yaratmış olabilir. Anksiyete bozuklukları, panik atak, depresyon, takıntı hastalığı, koronavirüsle beraber artan teknoloji, ekran, sosyal medya ve internet bağımlılığı gibi sorunlar, son zamanlarda insanların ruh sağlığı alanında ciddi bozulmalar göstermelerine sebebiyet verdi. Günümüz koşullarında ruh sağlığı konusunda desteğe yönelik bir talep oluştu ve bu talep doğrultusunda insanlar yaşadıkları bu sıkıntıların üstesinden gelebilmek için başvuruda bulundular” şeklinde ifade etti.
"İLAÇ KULLANIMINI AZALTMAK İÇİN SOSYAL VE SAĞLIK POLİTİKALARI GELİŞTİRİLMELİ"
Başkan Demirel, ruh sağlığı tedavisinin ilaçla ya da psikolojik destekle yapıldığının da altını çizerek, “Psikolojik destek daha uzun süreli bir desteği barındırdığı için insanlar hızlı sonuç elde edebilmek adına ilaca yönelebiliyorlar. Doktor kontrolünden geçmeden, daha çok etraflarında gördükleri ve ulaşılabilir olan bazı ilaçlara ulaşarak, ilaç alan çok fazla. Bu aslında sakıncalı bir durumdur ve bir psikolojik zorlanma yaşayan insanların mutlaka bir psikiyatrist kontrolünden geçmesi gerekmektedir. Kişinin yaşadığı yaşamsal sorunları etraflıca değerlendirebilmesi, yeni bakış açıları elde edebilmesi için psikolog desteği alması antidepresan kullanım oranını azaltacaktır. Bu ilaç kullanımını azaltmak için sosyal ve sağlık politikalarının geliştirilmesi çok elzemdir. Başta aile sağlığı merkezleri olmak üzere, sağlıklı hayat merkezlerine ve hastanelere daha fazla psikolog istihdamı yapılarak, insanların daha kolay psikoloğa erişiminin sağlanması gerekmektedir. Bu durum ruh sağlığı sorunlarından bağımlılıklara, kadına şiddetten obeziteye kadar birçok anlamda koruyucu sağlık noktasında etki gösterecektir. Ayrıca uzun vadede hem ilaç, hem de sağlık harcamaları yönünden ülke ekonomisine katkı sağlayacak bir durum yaratacaktır” ifadelerini kullandı.
HASTALIĞIMIZ OLMADAN ANTİDEPRESAN YAZDIRABİLİR MİYİZ?
Psikologların ilaç yazmadığını söyleyen Demirel, “Gözlemlediğimiz kadarıyla eşinden, dostundan, komşusundan, arkadaşından antidepresanın iyi geldiğini görüp, depresyonda ve hiçbir hastalığı olmadan antidepresan yazdırmaya gelen hastalar olabiliyor. Hatta bir deneyeyim bakayım nasıl gelecek diyerek arkadaşından akrabasından ödünç alanlarda var. Bu tarz kullanımların sakıncalı olduğunu söylemekte fayda var. O yüzden bu konuda çok dikkatli olmak lazım ve hekim kontrolü olmadan bu tarz kullanımlara girişmemek gerekmektedir. Çünkü bunların kendi tedavi edici etkilerinin olmasının yanında, kişinin ihtiyacı olmadığı halde kullanılıyor olmasının da beraberinde zararları olacaktır” dedi.
ANTİDEPRESAN KİLO ALDIRIR MI?
Ayrıca antidepresan kullanımının çeşitli yan etkilere neden olabileceğini vurgulayan Başkan Demirel kişiden kişiye farklılık gösterebileceğinin de altını çizdi. Demirel, “Bu süreçte ortaya çıkan yan etkiler doktor kontrolü ile takip edilmesi gerekmektedir. Sadece kilo değil başka yan etkiler de ortaya çıkabilir.Antidepresan kullanımı kiloda aldırabilir. Fakat burada en temelde şuna bakmak gerekiyor. Bu kilo veya diğer yan etkiler aslında antidepresanın bir yan etkisi mi yoksa o kişinin içinde bulunduğu psikolojik durumunun ikincil etkileri mi diye incelemek gerekir. Kişi eğer bir depresyon sürecindeyse ve evden çıkmak istemiyorsa, spor yapmıyorsa, dengeli beslenmiyorsa, alkol ve sigara gibi madde kullanımına yöneliyorsa buna dikkat edilmeli. Çünkü bu sebeplerden dolayı da kilo alımı gerçekleşebilir. Bunun ayrımını yapmak için de uzman desteği şarttır” açıklamasında bulundu.
Antidepresan kullanımındaki yükselişe de dikkat çeken Ali Demirel, çok boyutlu politikalar geliştirmek gerektiğini söyledi. Başkan Demirel konuşmasını şu şekilde noktaladı:
“Şu an ortaya konabilecek sağlık, sosyal-ekonomik politikalar ve afetlere hazırlık gibi meseleler zaman içerisinde insanlardaki belirsizlik hissini azaltacaktır. Belirsizlik hissinin azalması da geleceğe dair duyulan umut düzeyinin artmasına, insanların daha fazla kendilerini fark etmesini, hayatın içine karışmasını ve sıkışmışlık hissinden uzaklaşmalarını sağlayacaktır. Bu da uzun vadede insanların ruhsal anlamda yaşadığı zorlanmaları minimum düzeye indirecektir. Böylece bunlar sağlanarak psikolojisi bozuk bir toplum değil, aksine psikolojisi sağlam bir toplum yaratmak mümkündür. Bununla beraber bir multidisipliner anlayış yani toplumun en küçük yapı birimi aileye kadar, hatta bireyin kendisine kadar inilerek çok boyutlu bir politika geliştirmek gerekmektedir. Bu yapıldığı zaman da ise uzun vadede olumsuz gelişimin tam tersi anlamda olumlu bir gelişim seyri ortaya çıkabilir.”
Öte yandan Başkan Demirel, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adana Milletvekili Burhanettin Bulut'un, Türkiye'deki antidepresan kullanımına ilişkin yaptığı çalışmayı hatırlattı.
Independent Türkçe'nin haberine göre, "Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adana Milletvekili Burhanettin Bulut, Türkiye'deki antidepresan kullanımına ilişkin bir çalışma gerçekleştirdi. Buna göre 2017 yılında ülkede 48 milyon 226 bin 812 kutu antidepresan satılırken, 2018'de bu sayı 49 milyon 43 bin 763 kutuya, 2019'da ise 49 milyon 857 bin 89 kutuya yükseldi.
Antidepresan satışındaki artışın özellikle son 2 yılda katlanması dikkat çekti. Öyle ki 2020'de 54 milyon 625 bin 964 kutu olan antidepresan satışı, 2021 yılında yaklaşık 5 milyon kutu artışla 59 milyon 641 bin 14'e yükseldi."
Yorumlar
Kalan Karakter: