Türk kadını 89 yıl önce, 1935 yılında yapılan genel seçimlerde milletvekili seçilerek TBMM'de görev aldı.
8 Şubat 1935 tarihinde yapılan milletvekili seçimi aynı gün tamamlandı ve 17 kadın milletvekili meclise girdi. Bundan bir yıl sonra yapılan ara seçimde de bir kadın milletvekilinin daha seçilmesiyle bu sayı 18'e yükseldi.
Türk kadınının parlamenter olarak görev alması o tarihe kadarki beş yıllık süreçte yaşanan gelişmelerin bir sonucuydı aslında.
1930 yılında kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkı, 1933 yılında muhtar seçme ve seçilme, 1934 yılında da milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı.
Kadınlar belediye seçimlerine katılma hakkını, 3 Nisan 1930 tarihinde kabul edilen Belediye Kanunu'nun ilgili maddeleri kapsamında kazandılar.
Kadınların seçme ve seçilme hakkını alabilmesi için Anayasa ile Seçim Kanunu'nda değişiklik yapılması gerekiyordu. Bu düzenleme de 5 Aralık 1934 tarihinde hayata geçirildi.
İLK KADIN MİLLETVEKİLLERİ
8 Şubat 1935 tarihinde yapılan milletvekili seçimi aynı gün tamamlandı ve 17 kadın milletvekili meclise girdi. Bu isimler şunlardı:
-Afyon, Mebrure Gönenç (Mersin Belediye Üyesi, 5, 6 ve 7. Dönem)
-Ankara, Satı Çırpan (Ankara Bitik Nahiyesi Kazanköy Muhtarı, 5. Dönem)
-Antalya, Türkan Örs-Baştuğ (Antalya'da Lise Müdürü, 5 ve 6. Dönem)
-Balıkesir, Sabiha Erbay-Gökçül (İzmir Kız Muallim Mektebi Müdürü, 5, 6 ve 7. Dönem)
-Bursa, Şekibe İnsel (İnegöl İsaviran'da çiftçi, 5. Dönem)
-Edirne, Dr. Fatma Memik-Şakir (Gureba Hastanesi İç Hastalıkları Mütehassısı, 5, 6, 7. Dönem)
-Erzurum, Nakiye Elgün (İstanbul Şehir Meclisi Üyesi, 5, 6 ve 7. Dönem)
-İstanbul, Fakihe Öymen (Bursa Kız Lisesi Müdürü, 5, 6, 7 ve 8 Dönem)
-İzmir, Benal Nevzad Arıman (CHF Vilayet İdare Meclisi Üyesi, 5, 6, 7 ve 8. Dönem)
-Kayseri, Ferruh Güpgüp (Kayseri Belediye Üyesi, 5. Dönem)
-Konya, Bahire Bediz Morova (Bolu Belediye Üyesi, 5. Dönem)
-Malatya, Mihri İffet Pektaş (Türkçe Muallimi, 5, 6 ve 7. Dönem)
-Samsun, Meliha Ulaş (Samsun Lisesi Muallimlerinden, 5 ve 6. Dönem)
-Seyhan, Esma Nayman (Adana Belediye Üyesi, 5. Dönem)
-Sivas, Sabiha Görkey (Tokat Ortamektep Muallimi, 5. Dönem)
-Trabzon, Seniha Hızal (Eski Maarif Umum Müfettişi ve Yeni Türkiye Mektebi Müdürü, 5. Dönem)
-Diyarbakır, Huriye Öniz (Pedogoji Muallimi, 5. dönem)
1936 yılında yapılan ara seçimlerde Hatice Özgener'in (5. Dönem) Çankırı'dan milletvekili seçilmesiyle meclisteki kadın milletvekili sayısı 18'e yükseldi.
PEKİ BURSA'NIN İLK KADIN MİLLETVEKİLİ KİMDİR?
Ayşe Şekibe İnsel (Akkavuk)
(1886 – 29 Mart 1970), Türk siyasetçi
Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne giren ilk kadın milletvekillerindendir. 1935 genel seçimlerinde 5. dönem Bursa milletvekili olarak seçilmiştir.
1886'da İstanbul'da doğdu.
II.Abdülhamit devrinde
İnegöl'ün İsaören köyüne yerleşmiş
bir aileye mensuptur.
Babası 19. yüzyıl Osmanlı devlet adamlarından Baruthane Nazırı Necip Mehmet Paşa'nın torunu Doktor Şekip (veya Hüseyin) Bey, annesi İstanbul Alman Lisesi mezunu bir hanım olan Fatma Şefika Hanım'dır.
Gençlik dönemini İstanbul’da geçirdi. Kız Sanayi Mektebi'nin orta kısmını ve Almanca Mektebini bitirdi.
1905 yılında Mehmet Kemalettin Bey ile evlendi. Yusuf Cemil adında bir oğulları oldu. Oğlunun eğitimi için bir süre Almanya'da yaşadı. 1932 yılında eşini kaybetti. Eşinin ölümünden sonra ailesinin İsaören köyündeki çiftliğini yönetti.
Türkiye'de kadınların oy kullandıkları ilk genel seçim olan 1935 genel seçimlerinde Bursa milletvekilliği için aday oldu. Adaylık için kendisinin mi müracaat ettiği, Halk Fırkası’ndan mı teklif geldiği konusunda bilgi bulunmamaktadır.Seçimde 1051 oy aldı ve 5. dönem Bursa milletvekili olarak meclise girdi.
Bu mecliste yer alan 18 kadın milletvekilinden birisi idi. 8 Şubat 1935‘te mazbatasını alan Şekibe Hanım, 1 Mart 1935‘te yemin ederek Meclis toplantılarına katılmaya başladı. Mazbatası 7 Mart 1935‘te TBMM genel kurulunda onaylandı. Meclis‘te Ziraat Encümeni‘nde görev yaptı.
Milletvekilliği dönemi bittikten sonra siyaseti bırakan İnsel, İnegöl'de çiftçilikle uğraştı. 29 Mart 1970'te hayatını kaybetti.
Yorumlar
Kalan Karakter: