İşçinin davranışlarından / verimsizliğinden kaynaklanan nedenlerle işten çıkarma

İşçi ya da işveren bildirim sürelerine uyarak iş sözleşmesini feshedebilir. İşveren işçiyi bildirim süreleri içerisinde çalıştırmak istemezse, bu sürelere ilişkin ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi derhal sona erdirebilir fakat bu hak işçiye verilmemiştir.

Bildirim süresine ilişkin ücretin peşin ödenerek akdin derhal sona erdirilmesi hakkı yalnızca işverene verilmiş bir haktır.

Bildirim süresi içinde işçiye günlük iki saatten az olmamak üzere iş arama izni verilir. İşçinin talebi doğrultusunda iş arama izni toplu olarak da kullandırılabilir.

Bildirim sürelerine uyamayan taraf iş akdini usulsüz feshetmiş olur ve bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

İş güvencesi kapsamında olan işçilerin işten çıkarılmaları için işverenin geçerli bir sebep göstermesi gerekir. İş güvencesi kapsamında olmayan işçilerin işten çıkarılmalarında geçerli bir sebep gösterilmesine gerek yoktur.

Otuz veya daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren işçinin yeterliliğinden ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.

İş güvencesi kapsamındaki işçi geçerli sebep gösterilmeden işten çıkarılamaz.

Sebebin geçersizliği durumunda işçinin, işe iade davası yoluyla işine geri dönme hakkına sahip olacaktır.

Savunma alınmadan işçi işten çıkarılabilir mi?

İşçinin işten çıkarılması için bir çok sebep geçerli sebep sayılabilir. Örneğin; düşük performans göstermesi, kendisiyle eşdeğer işçilere göre daha az çalışması, kendini geliştirmede yetersiz kalması, sık sık hastalanması, işe yatkın olmaması gibi sebepler işçinin yetersizliği kapsamında geçerli sebep olabilecektir.

Davranışları sebebiyle geçerli fesih sebeplerine örnek vermek gerekirse; sürekli telefonla oynaması, geçimsizlik göstermesi, işyerine sık sık geç gelmesi, işyerinde çalışanları kışkırtması, dedikodu yapması…

Sayılanların hepsi işin aksamasına sebep oluyorsa geçerli sebeple fesih sebebi olabilir.

İşçinin yetersizliğinden ya da davranışlarından dolayı sözleşme feshedilmek isteniyorsa mutlaka işçinin yazılı savunması alınması gerekir.

İş Kanunu 19/2; “..Hakkındaki iddialara karşı savunmasını almadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez…”

Eğer bu şarta uyulmazsa yapılan fesih geçersiz olacaktır ve işçiye işe iade yolu açılacaktır.

T.C. YARGITAY DOKUZUNCU HUKUK DAİRESİ Esas : 2014/28034 Karar : 2014/40179 Tarih : 25.12.2014 sayılı kararında da özetle;

“Davacı, iş akdinin haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir. İşveren, davacının iş akdinin onayı olmaksızın başka bir işyerinde çalışması sebebi ile geçerli nedenle feshettiğini savunmuştur. Dosya içeriğine göre davalı işverenin davacı işçinin iş sözleşmesini 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca davranışlarından/verimsizliğinden kaynaklanan nedenlerle feshettiği, ancak davacı işçinin savunmasını almadığı anlaşılmaktadır. Davanın kabulü yerine yazılı şekilde reddi hatalıdır.” Hükmünü kurmuştur.

Anlaşılacağı üzere işçinin işten çıkarılması için gerçekleşen sebep geçerli bir fesih sebebi olsa dahi işçinin yazılı savunmasının alınmaması yapılan feshi geçersiz kılacaktır.