Miras payının üzerinde tasarruf edilemeyen kısmına saklı pay denmektedir. Buna binaen kanun koyucu bazı mirasçıları saklı paylı mirasçı olarak belirlemiştir.
Mirasbırakan vasiyetname ya da miras sözleşmesiyle mirasın bir bölümünü veya tamamını belli bir kişiye bırakabilir. Ancak mirasbırakanın tasarruf özgürlüğü sınırsız olmayacaktır. İşte burada sınırı belirleyecek olan şey saklı paylardır. Mirasbırakan saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal etmeden ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir.
Saklı paylı mirasçıların kimler olduğu ve paylarının ne olduğu kanunumuzda açıkça düzenlenmiştir.
Buna göre mirasbırakanın ;
-altsoyu(oğlu,kızı,evlatlığı,torunları) yasal miras paylarının yarısı,
(burada önemli noktalardan biri evlatlığın da diğer altsoylar gibi saklı paylı mirasçı olduğu hususudur.)
-anne ve babasından her biri yasal miras payının dörtte biri
-sağ kalan eş ise mirasbırakanın altsoyu veya anne ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı, diğer hallerde de yasal miras payının dörtte üçü şeklinde saklı paylı mirasçı olur. Mirasta zümre sistemini daha iyi anlayabilmek için aşağıdaki yazımı okumanızı tavsiye ederim.
https://www.nobetcigazete.com/yazarlar/av-sercan-atakan/herkesi-ilgilendiren-mesele-miras/253/
Saklı pay meselesini somut olarak örneklendirmek gerekirse;
Mirasbırakan A öldüğünde geride eşi B, kızı C ve kendisinden önce ölen oğlu D ‘nin çocuğu yani torunu E’yi bırakmıştır.
Mirasbırakan A ‘nın gizli sevgilisi Z ‘ye 400.000 TL değerinde vasiyetnamede bulunduğu da ölümünden sonra ortaya çıkmıştır. Mirasbırakanın net terekesi 800.000 TL değerindedir.
Bu durumda miras nasıl paylaşılacaktır?
Eş birinci zümre mirasçı olduğundan yasal miras payı 1/4 olacaktır. Geriye kalan 3/4 kızı C ve torunu E arasında eşit şekilde paylaştırılacaktır. C ve E nin miras payı 3/8 olacaktır.
Bu yasal mirasçıların saklı paylarına baktığımızda; eşin saklı payı altsoyla birlikte mirasçı olduğu için yasal miras payının aynısı yani 1/4 tür. Kız ve torunun saklı payı ise miras paylarının yarısı(3/16) olacaktır.
Bu üç saklı paylı mirasçının oranlarını topladığımızda 10/16 sonucu çıkacaktır. Geriye kalan 6/16 mirasbırakanın tasarruf oranıdır. Net terekenin (800.000TL) 6/16’sı 300.000 olur. Mirasbırakanın yaptığı ölüme bağlı tasarruflarda 300.000 TL yi aşmaması gerekir. Ancak mirasbırakan sevgilisi Z’ye 400.000 vasiyet etmiştir.
Görüldüğü üzere mirasbırakan tasarruf hakkını aşmış ve saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal etmiştir.
Saklı payları ihlal edilen mirasçılar tenkis davası açarak ihlal edilen miras haklarını Z’den talep edebileceklerdir.
Tenkis Davası Nedir?
Mirasbırakan tereke üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği kısmı aşan bir takım tasarruflarda bulunursa, saklı paylı mirasçıların haklarını etmiş olur.
Tenkis davası saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar tarafından, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının oranında indirim yapılması amacıyla, tasarruftan yararlanan kişiye karşı açılır.
Tasarruf yetkisini aşan tüm ölüme bağlı kazandırmalar kural olarak tenkise tabidir. İstisnai olarak bazı sağlararası kazandırmalar yani mirasbırakanın ölümünden önce yaptığı bağışlamalar da tenkise tabi olabilir.
Ölümden önceki 1 yıl içinde yapılan bağışlamalar tenkise tabi olan en önemli tasarruflardır.
Açılacak tenkis davasında tenkis belli bir sıraya göre yapılır.
Tenkis saklı pay tamamlanıncaya kadar önce ölüme bağlı tasarruflardan, bu yetmezse en son tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan yapılır. Kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve sağlararası kazandırmalar en son sırada tenkis edilir.
Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak 1 yıl ve her halde 10 yıl geçmekle düşer. Tenkis davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.
Bu davayı açma hakkı sadece saklı paylı mirasçıya verilmiştir. Atanmış mirasçılar veya vasiyet alacaklıları bu davayı açamazlar.
Yorumlar
Kalan Karakter: