Soruşturma ve kovuşturmanın daha etkin ve sağlıklı şekilde yürümesi için kanun bazı koruma tedbirleri öngörmüştür. Bunlar tutuklama, gözaltı, yakalama ve elkoyma gibi tedbirlerdir.
Söz konusu tedbirler kanunda ayrı ayrı düzenlenmiş ve bu tedbirlerin nasıl uygulanacağı da hükme bağlanmıştır. Koruma tedbirlerinin uygulanmasında öncelikle ölçülülük ve orantılılık ilkeleri gözetilmelidir.
Örneğin, üç aydan iki yıla kadar yargılanmayı gerektiren hakaret suçu için tutuklama kararı verilmesi ölçülü ve orantılı olmayacaktır. Ancak cinsel saldırı, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, suç işlemek amacıyla örgüt kurma gibi katalog suçlarda herhangi bir tutuklama sebebinin varlığı olmasa dahi tutuklamaya karar verilebilecektir.
Haklarında koruma tedbirleri uygulanan kişilerin beraat etmesi veya takipsizlik kararı verilmesi durumlarında uğradıkları maddi ve manevi zararların giderilmesi gündeme gelecektir.
Tazminat isteminin şartları nelerdir?
-Kanunlarda belirtilen koşullar dışında hakkında yakalanan, tutuklanan veya tutukluluğunun devamına karar verilen,
-Kanunî gözaltı süresi içinde hâkim önüne çıkarılmayan,
-Kanunî hakları hatırlatılmadan veya hatırlatılan haklarından yararlandırılma isteği yerine getirilmeden tutuklanan,
-Kanuna uygun olarak tutuklandığı hâlde makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarılmayan ve bu süre içinde hakkında hüküm verilmeyen,
-Kanuna uygun olarak yakalandıktan veya tutuklandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen,
-Hakkında mahkumiyet hükmü verilen ancak gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreleri, hükümlülük sürelerinden fazla olan veya işlediği suç için kanunda öngörülen cezanın sadece adli para cezası olması nedeniyle zorunlu olarak bu cezayla cezalandırılan,
-Yakalama veya tutuklama nedenleri ve haklarındaki suçlamalar kendilerine, yazıyla veya bunun hemen olanaklı bulunmadığı hâllerde sözle açıklanmayan,
-Yakalanmaları veya tutuklanmaları yakınlarına bildirilmeyen,
-Hakkındaki arama kararı ölçüsüz bir şekilde uygulanan,
-Eşyasına veya diğer malvarlığı değerlerine, koşulları oluşmadığı halde elkonulan veya korunması için gerekli tedbirler alınmayan ya da eşyası veya diğer malvarlığı değerleri amaç dışı kullanılanlar veya eşyaları zamanında geri verilmeyen,
-Yakalama veya tutuklama işlemine karşı Kanunda öngörülen başvuru imkanlarından yararlandırılmayan,
Kişiler, maddi ve manevi her türlü zararını, Devletten isteyebilirler.
Tazminat istemi karar veya hükümlerin kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren 3 ay ve herhalde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihinden itibaren 1 yıl içinde yapılmalıdır.
Tazminat istemi zarara uğrayanın oturduğu yer ağır ceza mahkemesinde ve eğer o yer ağır ceza mahkemesi tazminat konusu işlemle ilişkili ise ve aynı yerde başka bir ağır ceza dairesi yoksa, en yakın ağır ceza mahkemesinde karara bağlanır.
Tazminat konusundaki ağır ceza mahkemesinin kararına karşı istemde bulunan, savcı veya hazine temsilcisi, istinaf yoluna başvurabilir.
Devlet ödediği tazminatı, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanan hakimler ve cumhuriyet savcılarına 1 yıl içinde rücu eder.
İftira veya yalan tanıklık sebebiyle kişinin gözaltına alınması veya tutuklanması durumunda; Devlet rücu hakkını, iftira eden veya yalan tanıklık edene karşı kullanır.
Tazminat isteyemeyecek kişiler kimlerdir?
-Tazminata hak kazanmadığı hâlde, sonradan yürürlüğe giren ve lehte düzenlemeler getiren kanun gereği, durumları tazminat istemeye uygun hâle dönüşenler,
-Genel veya özel af, şikâyetten vazgeçme, uzlaşma gibi nedenlerle hakkında kovuşturmaya yer olmadığına veya davanın düşmesine karar verilen veya kamu davası geçici olarak durdurulan veya kamu davası ertelenen veya düşürülenler,
-Kusur yeteneğinin bulunmaması nedeniyle hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilenler,
-Adlî makamlar huzurunda gerçek dışı beyanla suç işlediğini veya suça katıldığını bildirerek gözaltına alınmasına veya tutuklanmasına neden olanlar,
Koruma tedbirleri sebebiyle uğradıkları zararlar için tazminat talebinde bulunamayacaktır.
Herkese iyi pazarlar.
Bayramınızı şimdiden kutlarım.
Yorumlar
Kalan Karakter: