Çekirdek çitlemenin marjinal faydası

Bir 1 Mayıs daha yasakla, kavgayla geçti.

Alın terinin birlik, mücadele ve dayanışma günü için Taksim’e çıkmak yine marjinallik addedildi.

Yurttaş, yalnızca ekonomik değil aynı zamanda sosyal bir cenderede ezildikçe eziliyor.

İşçisi, emeklisi, asgari ücretlisi, yaşlısı, işsiz genci, kadını dert üstüne dert biriktiriyor ve bunu dile getirmek istediğinde ya duyulmuyor ya yasaklanıyor.

Konuşma! Yürüme! Yazma! Hakkını arama! Sesini yükseltme! İnsan onuruna yaraşır bir yaşam talep etme! Marjinalleşme!

E, ne yapsın yurttaş o zaman?

Evde oturup çekirdek çitleyip televizyon mu izlesin?

Hem para harcamamış olur ekonomik dertler biter hem de 1 Mayıs, seyyanen zam, askerlik borçlanması, atanamama, EYT, işsizlik gibi gereksiz şeylere kafa yormaz.

Ne âlâ değil mi?

Bu marjinallik konusu yine gündem olunca aklıma çekirdek çitlemek geldi.

Hem lezzetli hem de sosyal açıdan zararsız.

“Ne ilgisi var?” demeyin hemen. Durun anlatayım.

Çekirdek yemeyi sevmeyenler de vardır ama seveni çoktur.

Ne zaman bir kâse çekirdek ortaya gelse “Şuna da bir başladı mı insan, bir türlü bırakamıyor” demeler başlar ama kimse de yemekten vazgeçmez.

Bir tane, bir tane daha, derken bir oturuşta avuç avuç çekirdek yenir.

Bunun sebebi çekirdeğin marjinal faydasıdır.

Yoksa söylendiği gibi bir türlü bıraktırmayan, bağımlılık yapan bir yanı yoktur.

İlk çekirdeği yediğinizde o nefis aroması önce damağınızı sonra tüm ruhunuzu sarar.

Öyle baş döndürücü bir lezzettir ki sürsün ister, ikincisini yersiniz.

Bunu, üçüncü, dördüncü ve derken kâsenin sonu izler.

Yediğiniz son çekirdekten ilk çekirdek tanesindeki lezzeti alma isteğidir bunu yaptıran.

Diğer deyişle her bir çekirdekle ondan almak istediğiniz faydanın (lezzetin) maksimum düzeye çıkmasını beklemenizdir ki bu da çekirdeğin marjinal faydasıdır; son birimden elde edilen faydası.

Fakat o kadar çok yemişsinizdir ki ağzınızdaki tat reseptörleri çekirdeğin tadına duyarsızlaşmıştır.

O ilk çekirdekteki lezzet sürmektedir ama bunu algılayamazsınız ve son çekirdeğin sizin için marjinal faydası azaldığı hâlde yemeye devam edersiniz.

Gerçi çekirdek mevzusunu Freud’un doyum ve haz kuramlarıyla da açıklamak mümkündür ama işte belki Freud okumak da marjinalliktir diye çekiniyor insan.

Ama çekirdek çitlemek halka özgüdür; maç, televizyon, kavga, kepçe/dozer, konser izlerken iyi gider. Üstelik hakkında yazı da yazılabilir.

İşte benim bildiğim marjinal kavramı da bu.