Değerler krizi

Bugün yaşadıklarımızı döviz kriziyle derinleşen bir ekonomik krizle açıklamak yetersiz kalır.

Kısır döngüye ya da eskilerin deyişiyle fasit daireye girmiş bir değerler krizinden söz etmek daha doğru olur.

Teorik olarak temel amaç ülkenin zenginliğini artırarak halkın refah düzeyini yükseltmek olduğuna göre ülke zenginleştikçe her bireyin refahının eşit oranda artması beklenir.

Bu beklentiyi doğuran adalet, dürüstlük, eşitlik, vicdanlı olma, güven, paylaşma, barış gibi temel evrensel değerlere olan inançtır.

Bir de refah artışını sağlayacak politikaları belirleyen kurumların yetkin kadro ile bağımsız ve şeffaf çalışması.

Şimdi bunun pratikte neden işlemediğine kısa kısa bakalım.

Gelirin adil paylaşımından iyice uzaklaşılması, hukuk sisteminin zayıflaması, bürokrasideki haksız atamalar, eğitimde niteliksizleşme…

Daha pek çok soruna rağmen sorumlu yurttaşlık bilincine ve evrensel değerlere sırt çevrildi.

Şiddetin her türlüsünün arttığı, yolsuzluk iddialarının birbirini izlediği, hoşgörüsüzlüğün körüklendiği, kutuplaşmanın, umutsuzluğun arttığı günlerden geçildi.

2018’e gelindiğinde başlayan döviz krizi uygulamaya konulan para politikaları ile hızlandı, Covid-19 pandemisi ile derinleşti, deprem felâketiyle bir ekonomik krize dönüştü.

Seçim harcamaları yükü ağırlaştırdı.

Merkez Bankası yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 58’e yükseltti.

Politika faizinin yüzde 17,5 ile enflasyonun hayli altında kalması beklentileri olumsuzlaştırdı.

Para politikalarındaki yanlışları maliye politikaları ile telafi etmek için 200 milyar doları aşan dış borç yükü neredeyse halka yüklendi.

Ağır vergi ve zamlar kaçınılmaz olarak üretim ve ticareti yavaşlatır.

İşsizlik, ruhsal ve fiziksel sorunlar, aile içi ve toplumsal şiddet, mali suçlar, kayıt dışılık zincirleme olarak artar.

Toplum eğitimden, okumaktan, sanattan tamamen uzaklaşır.

Gelecekten umutsuzluk temel değerlerden kopuş ve yozlaşma getirir.

Değerler krizi büyüyerek döngüye devam eder.

***

Bu ilk yazı ile “Merhaba,” derken sevgili Lale Akasoy ve Enver Akasoy’a teşekkürlerimi iletiyorum.